تاریخ و تمدن ملل اسلامی
رشته «تاریخ و تمدن اسلامی» یکی از رشته‌های علوم انسانی در دانشگاه‌هاست که طی آن دانشجویان، تاریخ سیر تحولات سیاسی، تمدنی و فرهنگی اسلام و دستاورد های گونانگون علمی، فرهنگی، تمدنی، سیاسی و اجتماعی جوامع مسلمین از بدو ظهور اسلام تا دوران معاصر را مورد مطالعه قرار میدهند. به گونه ای که فارغ التحصیلان این رشته شناخت عمیق و جامعی از تاریخ و تمدن ملل اسلامی به دست می آوردند. به نحوی که هیچ گاه در برابر فرهنگها و تمدنهای دیگر احساس حقارت و خود کم بینی و وادادگی بدانها دست نخواهد داد.
رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی نخستین بار در 1335 با عنوان فرهنگ اسلامی در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران تاسیس شد و در سال 1348 به فرهنگ و تمدن اسلامی و در 1361 به تاریخ و تمدن ملل اسلامی تغییر نام داد و پس از آن به‌تدریج در دانشگاه‌های دیگر نیز پایه‌گذاری شد. بزرگانی چون محمدابراهیم آیتی، مجتبی مینوی، امیر‌حسن یزدگردی، سید‌جلال‌الدین محدث‌ارموی، محمد‌تقی دانش‌پژوه، عبدالحسین زرین‌کوب، منوچهر ستوده، ابوالقاسم اجتهادی و هادی عالم‌زاده از استادان موسس و به‌نام این رشته محسوب می‌شوند. این رشته از سال 1392 در دانشکده علوم انسانی دانشگاه سید جمال الدین اسدآبادی تاسیس شد.
اهداف رشته:
هدف اصلی این رشته شناخت تاریخ و دستاوردهای تمدنی ملل مسلمان و سهم آنان در کارنامه فرهنگ و تمدن بشری و تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز مراکز، سازمانها و ادارات فرهنگی، آموزشی و پژوهشی کشور است. سرفصل‌های کل این رشته در حوزه جوامع اسلامی، تاریخ صدر اسلام، دوره خلافت راشدین، تاریخ امویان، عباسیان، فاطمیان و سایر حکومت‌های اسلامی در شرق و غرب جهان اسلام است. در حوزه تمدنی تاریخ هنر و معماری اسلامی ، تاریخ آموزش و پرورش در جهان اسلام، تاریخ علوم در جهان اسلام، تاریخ تشکیلات و سازمانهای اداری در جهان اسلام، مطالعات اسلامی در غرب و آشنایی با وضعیت کنونی کشورهای اسلامی مهمترین دروس این رشته است که در کنار آنها درسهایی مانند روش تحقیق، شناخت منابع و مآخذ، خطوط و کتیبههای اسلامی، آموزش زبان عربی و جغرافیایی تاریخی جهان اسلام جهت تقویت و کسب مهارتهای لازم برای استفاده از منابع و مآخذ در انجام پژوهشهای تاریخی طراحی شدهاند.
توانایی فارغ التحصیلان و بازار کار
- تدریس در مدارس و دانشگاه‌ها (در صورت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر)؛
- کارشناس امور فرهنگی در سازمانها و ادارات؛
- تامین و تربیت نیروی انسانی لازم برای رایزنهای فرهنگی در خارج کشور؛
- تربیت پژوهشگر در زمینه مطالعات اسلامی برای مراکز فرهنگی، تاریخی و دینی؛
- همکاری با مراکز اسناد، کتابخانه‌ها، موزه‌ها و سازمان میراث فرهنگی؛
- فعالیت در زمینه تألیف، ترجمه و ویراستاری متون تاریخی.
تاریخ محض
رشته تاریخ محض به بررسی علمی رویدادهای گذشته بشر، با تکیه بر منابع معتبر و روش‌های تحقیق تاریخی میپردازد. هدف این رشته، شناخت دقیق و تحلیلی از چگونگی شکل‌گیری تمدن‌ها، حکومت‌ها، فرهنگها و روابط میان جوامع در طول تاریخ است.این رشته در سال ۱۴۰۳ در دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی راه اندازی شد.
اهداف آموزشی:
تربیت کارشناسان آشنا با تاریخ ایران، اسلام و جهان
توسعه مهارتهای تحلیل تاریخی و تفکر انتقادی
آشنایی با شیوه‌های پژوهش و ارزیابی منابع تاریخی
حفظ و احیای میراث تاریخی و فرهنگی
مهمترین دروس:
تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی ایران قبل و بعد از اسلام
تاریخ جهان (باستان، میانه، معاصر)
تاریخ اسلام و تمدن اسلامی
مبانی اندیشه‌های سیاسی در تاریخ
روش تحقیق در تاریخ
شناخت ، نقد و بررسی منابع تاریخی
متون تاریخی به زبان فارسی
توانمندی‌های لازم برای دانشجویان:
علاقه‌مندی به مطالعه و تحقیق
دقت در جزئیات و تفکر تحلیلی
توانایی درک و تفسیر متون تاریخی
زمینه‌های شغلی فارغ‌التحصیلان:
تدریس در مدارس و دانشگاه‌ها
پژوهشگری در مؤسسات علمی و فرهنگی
کار در سازمانهای میراث فرهنگی، موزه‌ها و کتابخانه‌ها
فعالیت در حوزه تولید محتوای تاریخی (کتاب، فیلم، مستند، رسانه)
همکاری با مراکز نشر، ترجمه و آرشیو
چرا تاریخ بخوانیم؟
با تحصیل در رشته تاریخ، نه تنها گذشته را می‌شناسید، بلکه چراغی برای درک بهتر حال و آینده در دست خواهید داشت. این رشته دیدی عمیق، گسترده و انتقادی نسبت به تحولات انسانی به شما میدهد.
